Beta vulgaris L.

Türkiye’de özellikle Ege ve Marmara bölgelerinde yaygın olarak yetiştirilen pancar (Beta vulgaris), binlerce yıldır Akdeniz havzası boyunca kültürü yapılan, ekonomik ve kültürel açıdan değerli bir bitkidir. Günümüzde büyük ölçüde gıda amaçlı kullanılan pancarın kökleri salata ve çorba yapımında değerlendirilmekte; ayrıca turşu, reçel, meyve suyu ve şarap üretiminde de yer bulmaktadır. Köklerinden elde edilen doğal kırmızı boya ise gıda renklendiricisi olarak kullanılmaktadır. Anadolu’daki tarihî metinlerde pancar için çükündür, pazu, pancar ve silk gibi farklı adların kullanıldığı görülür. Bu isimler, Süryanice, Ermenice ve Farsçadan dilimize geçmiş olup bitkinin halk kültüründeki çok katmanlı varlığını gösterir.

Nurcihan Kahraman: “Kırmızı pancar, yüzlerce yıldır toprağa kök salmış, her iklimde kendine yer edinebilen bir bitkidir. Yeryüzüne yayılan bu canlı, her toprak parçasını kucaklar. Amerika'dan Avrupa'ya ve Hindistan'a kadar geniş bir coğrafyada yetişir ama bizim topraklarımızda, özellikle Ege ve Marmara bölgelerinde boy verir. Hatta Akdeniz’de de kendini göstermeye başlamıştır. Bugünlerde sağlıklı beslenmeye olan ilgi arttıkça doğal gıdaların önemi her geçen gün daha da fazla anlaşılmakta. İşte tam da bu noktada kırmızı pancarın rengi, ne kadar kıymetli olduğunu gösteriyor. Doğal renklendiriciler arayışında kimyasal katkılara karşı doğallığı savunanlar için en önemli alternatiflerden biri o. Betalain dediğimiz o can alıcı boyar madde, bu köklerden çıkıyor. Hem göz alıcı hem de besleyici olan bu bitki, yalnızca yemeklere, salatalara lezzet katmakla kalmaz aynı zamanda çiğ olarak da sofralarımıza misafir olur. Ve belki de hiç bilmediğimiz bir şekilde turşuluk olarak da kullanılır. Kırmızı pancar, işte böyle her yönüyle toprağımıza, sofralarımıza, hayatımıza renk katar.”