Momordica charantia L.

Momordica charantia (kudretnarı), halk arasında yer yer “papara”, “acayip elması” veya “mucize elması” gibi isimlerle de anılır. Özellikle Ege ve Marmara bölgelerinde ev bahçelerinde çardak kenarlarına ya da çit, duvar diplerine dikilen kudret narı, hem görünümüyle hem de işlenme biçimiyle halk yaşamında özel bir yere sahiptir. Meyvesi tam olgunlaştıktan sonra toplanarak zeytinyağında bekletilir veya ezilerek macun hâline getirilir. Bu yöntemle hazırlanan karışım, genellikle evlerde şifa niyetine saklanır ya da aktarlarda kavanoz içinde “zeytinyağlı kudret narı” adıyla satılır. Zamanla gelenekselleşmiş bu uygulama, özellikle kırsal bölgelerde günlük yaşamın doğal bir parçası olarak varlığını sürdürmektedir. Kudret narı, Anadolu’da doğayla kurulan ilişkinin, gözlemle yoğrulmuş halk bilgisinin bir yansıması olarak çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılır.

Rahmiye Taşkırdı: “Bahçede gezinirken bir gün karşıma çıktı Kudret Narı… Öyle gösterişli, öyle dokunaklı bir sarmaşıktı ki; dallarıyla göğe uzanıyor, yapraklarıyla güneşe selam veriyor, sarı çiçekleriyle insana sanki bir şeyler anlatıyordu. Ama bu bitkiyi sadece görünüşü için sevmedim. Babamın rahatsızlıkları sırasında adını duymuştum ilk kez; kulaktan kulağa aktarılan bir şifa hikâyesiydi bu. Merak ettim, okudum, sordum, öğrendim… Meğer yüzyıllardır insanlar, bu nar gibi turuncu meyveden dertlerine derman aramışlar. Bir sabah, tıbbi bitkiler üzerine konuşurken Hülya hocama “Ben Kudret Narı’nı çizmek istiyorum,” dedim. Çünkü bu sadece bir bitki değil, aynı zamanda bir anıydı, bir hikâyeydi benim için. Bodrum’un köylerinden tohumunu buldum, bahçeme ektim. Şimdi hem yetiştiriyorum hem de hazırladığım karışımları dostlarımla paylaşıyorum. Her paylaştığımda bir şükran duygusu sarıyor içimi. Bitkiler bazen insanlara dokunur, hem de en beklenmedik yerinden… Bu da beni ayrıca mutlu ediyor.”