Triticum aestivum L.

Triticum aestivum (ekmeklik buğday), 10–2500 m yüksekliklerde, volkanik kaya, dağ zirveleri, kireçli step alanları, ovalar ve yol kenarlarında yetişir. Seçilim, poliploidi ve Triticum ile Aegilops türleri arasında gerçekleşen melezleşme yoluyla gelişen bir hekzaploid (altı set kromozomlu) türdür. T. aestivum, doğal emmer olan T. dicoccoides ile Ae. speltoides ve Ae. tauschii (eski adıyla Ae. squarrosa) türleri arasında çaprazlama sonucu ortaya çıkmıştır. Farklı renklerde başaklar gösteren birçok varyetesi bulunur; bunlar arasında kırmızı, gri, mavi-siyah ve soluk renkli olanlar yer alır. Çeşitleri, tüysüz ya da tüylü verimli lemma taşıyan, uzun kuyruklu ya da kuyruksuz formlar halinde yetiştirilir.

Kars ve çevresinde, taş fırınlarda pişirilen iri taneli, tok yapılı ve aromatik ekmekler bu buğdayla hazırlanırdı. Uzun süre bayatlamaması, doğal asitliği ve doyurucu yapısıyla göç yollarında, yayla hayatında ve kışa hazırlık için tercih edilen temel tahıllardan biri olmuştur. Uzun yıllar boyunca endüstriyel buğday çeşitlerinin gölgesinde kalan bu özel tür, günümüzde yeniden yerli tohum hareketlerinin, ekolojik tarım projelerinin ve gastronomi araştırmalarının odağında yer almaktadır. Kafkas Kızılı, yalnızca bir buğday çeşidi değil; Anadolu’nun dayanıklılığını, doğaya uyumunu ve zengin tarım kültürünü yansıtan eşsiz bir mirastır.

Şükran Çiper: “Sakarya Söğitlü'ye bağlı Maksudiye Köyün'deki organik ürünler yetiştirilen Jade Farm'ın sahibi ve aynı zamanda komşumuz olan Berrin Ertürk hanıma projeden bahsettiğim zaman bu buğdayı tavsiye etti. Kendisi de bu buğdayın bir üreticisi. Mahsülünden verdiği bir avuç buğdayın bir kısmını bahçeye bir kısmını saksıya diktim. Çizimini yaptığım buğday da yetiştirdiğim bir avuç buğdaydan bir tanesi. Bir tarla dolusu başağın rüzgarda dalgalanması en sevdiğim manzaralardan biridir. Bir avuç buğday böyle bir görsel yaratmasa da, kendi elinizle diktiğiniz bir bitkinin büyümesini izlemek ayrı bir heyecan ve mutluluk.”